Ομαδα ερευνας για την παλια Θεσσαλονικη
Πρώτο Φοιτητικό Αναγνωστήριο. Στον όροφο κτιρίου πάνω από την Παλιά Φιλοσοφική. Σήμερα κατεδαφισμένο. Θα το βρίσκαμε στην κάτω μεριά της Πλατείας του Χημείου.
Συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης.
Iordanis Vlachopoulos
Το πρώτο Φοιτητικό Αναγνωστήριο και Φοιτητικό εστιατόριο (+ Κυλικείο). Πίσω από την Φιλοσοφική. Κατασκευάστηκε το 1933-34 (πρυτανεία Στίλπωνα Κυριακίδη). Κατεδαφίστηκε το 1961. Σήμερα κάτω από τα πλακάκια, μέσα στην Πλατεία Χημείου.
Στο ισόγειο ήταν το κυλικείο και εστιατόριο, στον όροφο το Αναγνωστήριο. Σύντομα το κυλικείο μεταφέρθηκε στο υπόγειο της Φιλοσοφικής. Υπήρχε ταυτόχρονα και το ενοικιαζόμενο κτίριο της Φοιτητικής Λέσχης στην Εθνικής Αμύνης 32 και 32Α γωνία με την Δημ. Μαργαρίτη. Κοιτώνες θηλέων, κάποια στιγμή μεταφέρθηκε εδώ και το εστιατόριο. Λειτουργούσε μέχρι το 1967-68.
Φωτογραφία και πληροφορίες από το αρχείο του Τάσου Κούκιογλου.
Πρώτο Φοιτητικό Αναγνωστήριο και Εστιατόριο (+ Κυλικείο). Πίσω από την Φιλοσοφική.
Κατασκευάστηκε το 1933-34. Κατεδαφίστηκε το 1961. Σήμερα κάτω από τα πλακάκια, μέσα στην Πλατεία Χημείου.
Φωτογραφία και πληροφορίες από το αρχείο του Τάσου Κούκιογλου.
Φοιτητικό Αναγνωστήριο και εστιατόριο (+ Κυλικείο). Πίσω από την Φιλοσοφική. Λίγο πριν κατεδαφιστεί το 1961.
ΔΕΘ, γήπεδο του ΠΑΟΚ, (Αγία Φωτεινή) διαφήμιση Νεσκαφέ, Φιλοσοφική, Αναγνωστήριο. 1958-59
1959. Το Φοιτητικό Αναγνωστήριο (τότε προς το τέλος) λειτουργούσε μόνο για τις ανάγκες της Βιβλιοθήκης και τις υπηρεσίες της.
Στις 25 Ιανουαρίου 1918. Αυτή η φωτογραφία αποτελεί μαρτυρία ενός σημαντικού ιστορικού γεγονότος, την άφιξη του Βασιλιά Αλέξανδρου στη Θεσσαλονίκη στις 25 Ιανουαρίου 1918. Περίπου στις 9 το πρωί, η βασιλική αμαξοστοιχία έφτασε σε προκαθορισμένο σημείο πριν τον Λευκό Πύργο, όπου πλήθος κόσμου και επισήμων υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό τον Βασιλιά. Η επίσκεψη του Αλέξανδρου στην πόλη σηματοδότησε μια περίοδο αισιοδοξίας και ελπίδας για το μέλλον της Ελλάδας, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εκτός από την ιστορική της αξία, η φωτογραφία φέρνει στο φως και ένα άγνωστο μέχρι σήμερα τοπογραφικό στοιχείο. Αποδεικνύεται ότι το ξενοδοχείο Μπασταζίνι “Ρώμη” βρισκόταν στην οικία του Αθανάσιου Μακρή, η οποία τοποθετείται στη Λεωφόρο Νίκης, μεταξύ των οδών Χειμάρας και Νικηφόρου Φωκά.
Στάθης Ασλανίδης
Πηγή: https://imagesdefense.gouv.fr/
Φωτογράφος: Congrain
Κωδικός τεκμηρίου: SPA 157 KZ 9768
Στοιχείο στη φωτογραφία ενδεχομένως να συνδέει το εστιατόριο του Πέτρου Κεφάλα με δημοσίευση έκθεσης της αστυϊατρικής υπηρεσίας στην εφημερίδα “Νέα Αλήθεια”, στις 18 Απριλίου 1915.
Μεγεθύνσεις από φωτογραφίες.
σίδερα λυγίζει ...
Πριν από δύο εβδομάδες δημοσιεύσαμε μια έγχρωμη εικόνα της πλατείας Δικαστηρίων του 1957, που φέρει την γοητεία της εποχής, του πρώιμου χρώματος στις συνηθισμένες ασπρόμαυρες. Πώς όμως βίωναν εκείνον τον χώρο οι κάτοικοι τότε;
Αυτοκίνητα παλιά, χωρίς ρόδες, εγκαταλελειμμένα που χρησιμεύουν ως δοχεία σκουπιδιών, λάκκοι ως υπαίθρια αποχωρητήρια, φορτηγά βοθροκαθαριστήρες μπροστά στους πάγκους, γκαράζ που κάνει επισκευές πάνω στο πεζοδρόμιο.
Και όλα αυτά λίγο κάτω από τον Άγιο Δημήτριο, λίγο πριν ανοίξει η Έκθεσις για τους χιλιάδες επισκέπτες.
Θεσσαλονίκη δεν είναι μόνον η παραλία και η Τσιμισκή, καταλήγει ο επιστολογράφος της Μακεδονίας την 1η Σεπτεμβρίου του 1957
Ακριβώς μετά τα γεγονότα με τους “βαρκάρηδες” Βούλγαρους αναρχικούς. Φυλακή τους είχαν στον Πύργο.
Φωτογράφος Lucien Tignol.
Η ταινία “Κάτι να καίει” γυρίστηκε σε σινεμασκόπ (πρώτη στην Ελλάδα με αυτό το σύστημα) από τον Γιάννη Δαλιανίδη εν μέρει στην Θεσσαλονίκη το 1963. Αστραφτερή διαφήμιση για την πόλη το μιούζικαλ, με αγαπημένους πρωταγωνιστές, ήρθε πρώτη σε εισιτήρια εκείνη την χρονιά (660.000, στοιχεία από wikipedia)
Από τις πολλές εικόνες της πόλης διαλέγουμε αυτές των τίτλων. Επάνω στον Λ. Πύργο Βουτσάς, Βοσκόπουλος, Καραγιάννη, Νέγκας. Φσσσστ Μπόιγκ.
Αυγουστιάτικα η Φίνος Φιλμ ζητούσε κομπάρσους για την ταινία. Έπρεπε να προλάβουν την Έκθεση.
Η αφίσα της ταινίας με την ορθογραφία της εποχής από την wikipedia
Πρωτοπροβλήθηκε καταχείμωνα στα Διονύσια, στον Έσπερο και στο Ναυαρίνο.
Κλείτος Κύρου, (Θεσσαλονίκη 1921 – Απρίλιος 2006). Στην μειοψηφία των αδιάφθορων αστών αυτής της έρημης πόλης, χαμηλόφωνα δίδαξε ήθος. Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στην περιοχή της Αγίας Τριάδας στην οδό Αετοράχης πάνω από την Λεωφόρου Στρατού.
Tα “Κυρέικα” ήταν τέσσερις κατοικίες σε δύο επίπεδα μεταξύ Λεωφόρου Στρατού, Αετοράχης και Τακάντζα. Ο Κλείτος Κύρου τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του. Τις έχτισε ο πατέρας του, ήταν οι κατοικίες της ευρύτερης οικογένειας Κύρου στα νεανικά του χρόνια. Ανάρτηση εντοπισμού τους με έναυσμα συζήτηση με τον Ioanni Dionisopoylo συμμαθητή από τα παλιά.
Ο Κύρου είχε σημαντικότατη παρουσία στην πνευματική και πολιτιστική ζωή της ανυπόφορης πόλης μετά τον εμφύλιο. Παρέμεινε ενεργός στο ζοφερό αυτό περιβάλλον προσφέροντας αποκλειστικά στις τέχνες σαν το μοναδικό βάλσαμο σωτηρίας.
Ο Μανώλης Αναγνωστάκης (περιμένοντας την εκτέλεση του στις φυλακές του Γεντί Κουλέ) είχε καταθέσει στον παιδικό του φίλο τον δεκάλογο της ηθικής των “ανυπότακτων”. “Μη καλλιεργείτε σχέσεις με δήθεν πνευματικούς παράγοντες και κομματαρχίσκους της διανοήσεως, αποφύγετε κάθε εκδήλωση απέναντι τους, μη συναγελάζεστε με το πλήθος των ανιούντων ακροατών των bon pour l’ orient διαλέξεων των.”
“Στην σύγχρονη έκλυση των πνευματικών ηθών ... διατηρήστε πάση θυσία τον πυρήνα της ατομικής σας οντότητας, της συνέπειας των αρχών σας και της πνευματικής σας αξιοπρέπειας. Loin de la foule litteraire (μακριά απ' το λογοτεχνικό πλήθος) ...
... η ελευθερία είναι κατά βάθος μια δουλεία δίχως αντιπαροχή.
Κλείτος Κύρου, (Θεσσαλονίκη 1921 – Απρίλιος 2006). Βρέφος με τον πατέρα του Σωτήρη.
Στο βάθος η Λ. Στρατού λίγο πριν την οδό Αγίας Τριάδας.
Λεωφόρος Στρατού. Ο Κλείτος Κύρου με τον θείο του μπροστα στα “Κυρέικα” .
Απέναντι τους το γαλακτοπωλείο του Αλεξάνδρου Καλαθά. Στρατού με Αγίας Τριάδας.
Το γαλακτοπωλείο του Αλεξάνδρου Καλαθά. Στρατού με Αγίας Τριάδας. Φωτογραφία του Δημήτρη Κωτσίδη.
15 χρόνων ο Κλείτος Κύρου φωτογραφίζει από τα σπίτια της οικογένειας. Μιά μέρα μετά τα γεγονότα του αιματηρού Μάιου του 1936.
Η οδός Ζαλοκώστα αριστερά. Η οδός Αγίας Τριάδας δύο σπίτια μετά.
Κάτω αριστερά η εκκλησία της Αγία Τριάδας. Πάνω αριστερά το συγκρότημα κατοικιών της οικογένειας Κύρου. Λ. Στρατού με Αετοράχης. Με Δ η οδός Ζαλοκώστα.
Άκρη δεξιά το Ρώσικο Νοσοκομείο, Μαιευτήριο αργότερα. Λίγο πριν (στην Αθηνών- Παπαναστασίου) η Εβραική Συνοικία Καλύβες (Εξοχών). Κάτω δεξιά τα Κυβέλεια.
Tα “Κυρέικα” . 4 κατοικίες σε δύο επίπεδα μεταξύ Λεωφόρου Στρατού, Αετοράχης και Τακάντζα. Ο Κλείτος Κύρου τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του. Τις έχτισε ο πατέρας του, ήταν οι κατοικίες της ευρύτερης οικογένειας Κύρου στα νεανικά του χρόνια.
Αριστερά μέρος κάποιας κατοικίας της οικογένειας Κύρου.
Φωτογραφία του Δημήτρη Κωτσίδη. Στην Λ.Στρατού 40 γωνία με Αγίας Τριάδας. Το περίπτερο στην γωνία απέναντι η αρχή της σημερινής Παπαναστασίου.
Η οδός Ζαλοκώστα που ενώνει την Αγίας Τριάδος με τη Λεωφόρο Στρατού.
Στην Στρατού στο βάθος σπίτια της οικογένειας Κύρου.
Σπίτια της οικογένειας Κύρου στην Λεωφόρο Στρατού με Αετοράχης αριστερά.
Λεωφ. Στρατού. Από Ζαλοκώστα προς την οδό Αγίας Τριάδος. Μάης του 36.
Μόνιμος κάτοικος Αγίας Τριάδας. Δημοτικό ο Κύρου τελείωσε στο Α΄Πρότυπο (Παιδαγωγική Ακαδημία).
Η οικογένεια του παππού Δημήτρη Κύρου.
Διεύθυνση Λεωφόρου Στρατού, Αετοράχης και Τακάντζα.
Στη μέση ο Κλείτος Κύρου.
Σήμερα. Tα “Κυρέικα” ήταν τέσσερις κατοικίες σε δύο επίπεδα μεταξύ Λεωφόρου Στρατού, Αετοράχης και Τακάντζα. Ο Κλείτος Κύρου τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του.
Ένα μαγευτικό ταξίδι στον χρόνο, σε έναν άλλο κόσμο, μιαν άλλη εποχή. Αβίαστο πλάνο, μια ηλιόλουστη μέρα, με θεατή έναν γαλήνιο ουρανό, τραβηγμένο από το ύψος της Πορτάρας προς τις Συκιές που απλώνονται στο βάθος. Φωτογραφία, υπενθύμιση και νοσταλγία, της ομορφιάς και γοητείας, μιας συνοικίας, η οποία ακόμα και σήμερα, εξακολουθεί πεισματικά να διατηρεί τον αυθεντικό χαρακτήρα της. Το πανόραμα της Ακρόπολης, από την ιδιωτική συλλογή του Σπύρου Αλευρόπουλου, πολύτιμη προσφορά στην ομάδα Θ.Χ.Π., αποτελεί μια σπάνια μαρτυρία της ιστορίας της.
Στάθης Ασλανίδης
Λήψη από το ύψος της Πορτάρας στην Ακρόπολη. Δεξιά, μπροστά μας, η οδός Χαράλαμπου Μούσκου που οδηγεί στην πλατεία των Αγίων Αναργύρων και στον ομώνυμο ναό. Στο κέντρο της φωτογραφίας, δεσπόζει το “Κάστρο της Κυράς”, περίφημη ταβέρνα από τις αρχές του '90 και για 2,5 δεκαετίες, των αδερφών Νίκου και Στάθη Πουμπουρίδη. Στο βάθος, διακρίνονται τα λουτρά, στη συμβολή των οδών Στέργιου Πολυδώρου και Παλληκαρίδη, αδιαμόρφωτες και σκονισμένες. Αριστερά, ο εμβληματικός πύργος του Λαπαρδά, απέναντι από τη μονή Βλατάδων. Στο βάθος, το Εσκί Ντελίκ και οι Συκιές. Δεξιότερα, το ρήγμα στην Καραβαγγέλη. Στην ανηφόρα της Αγράφων, παράλληλα με τα τείχη, το ρήγμα, πέρασμα στη Σαπουντζόγλου.
Η πρώτη γυναίκα με Φροντιστήριο στη Θεσσαλονίκη και Πανελλαδικά
Νίκανδρος Καστανίδης
Η Ναυσικά Χατζηαντωνίου γεννήθηκε το 1918 περίπου. Ο πατέρας της Νικόλαος ήταν από το Ασβεστοχώρι, μέτοχος και διευθυντής της εταιρείας Ασβεστοποιίας η “Ένωσις”, που ιδρύθηκε το 1924-25, με εργοστάσιο στο Ασβεστοχώρι. Η εταιρεία ήταν οικονομικά ανθηρή και δημιούργησε σύντομα ένα δεύτερο εργοστάσιο στο Ασβεστοχώρι κι ένα τρίτο στην Αθήνα.
΄Η Ναυσικά είχε δύο αδελφούς, τον μαθηματικό Χριστόφορο και τον Ιωάννη και μια αδελφή τη φιλόλογο Μαρίκα. Το ακαδ. έτος 1936-37 πέρασε στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης και πήρε πτυχίο στις 14-6-1941. Φαίνεται ότι όταν ανέλαβε επώνυμα τα Φροντιστήρια “Αριστοτέλης” δεν είχε πτυχίο, το πήρε ένα χρόνο αργότερα. Μετά τον πόλεμο, προσέλαβε στα Φροντιστήρια “Αριστοτέλης” τον μαθηματικό Προκόπη Τζημουρώτα, που το 1951 παντρεύτηκαν κι ανάπτυξαν τις δραστηριότητες τους στην Ιδιωτική Εκπαίδευση. Το ζεύγος Προκόπης και Ναυσικά Τζημουρώτα διέμενε στην οδό Τσιρογιάννη, δίπλα στο Ντορέ. Απεβίωσε το 2012
Ο Νικόλαος Παπάκης του Ιωάννη γεννήθηκε στην Πάνορμο της Μικράς Ασίας. Σπούδασε Φυσική στο Φυσικό Τμήμα της Θεσσαλονίκης κι αποφοίτησε στις 19-12-1936 με “λίαν καλώς”.
Τη δεκαετία του 1960 ήταν μέλος της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) και δημοσίευσε επιστημονικές εργασίες στον τομέα της Υδρογεωλογίας.
Από την αγγελία αυτή φαίνεται ότι τα Φροντιστήρια “Αριστοτέλης” υπήρχαν στην
Αριστοτέλους 28 πριν αναλάβει, επώνυμα, τη διεύθυνση τους η Ναυσικά Χατζηαντωνίου.
Είναι πολύ πιθανόν τα Φροντιστήρια αυτά να ήταν μετεξέλιξη της ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ “ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ”, που πρωτοξεκίνησε το 1929 στην οδό Καλλάρη 5 και την ίδρυσε ο φυσικός Παναγιώτης Παπαδημήτρης. Μεταφέρθηκε στη συνέχεια στην Βενιζέλου 20 (μέγαρο Σίγγερ) και το 1934, στην Τσιμισκή 61. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, δεν αποκλείεται, να μεταβιβάστηκε σε νέο ιδιοκτήτη κι αυτός να ήταν ο ευκατάστατος, τότε, επιχειρηματίας Νικόλαος Χατζηαντωνίου, αποβλέποντας στις επαγγελματικές δραστηριότητες είτε του γιού του, Χριστόφορου, πτυχιούχος, τότε, μαθηματικός, είτε της κόρης του, Ναυσικάς, που τελείωνε, την περίοδο εκείνη, τη Φιλοσοφική Σχολή. Επίσης, δεν είναι απίθανο η πολυκατοικία της Αριστοτέλους 28, ή μέρος αυτής, να ήταν περιουσία του Νικολάου Χατζηαντωνίου.
Το 1941 η Ναυσικά Χατζηαντωνίου άλλαξε, όπως φαίνεται, συνεργάτες. Έφυγε ο φυσικός Ν. Παπάκης και αντικαταστάθηκε από τον φιλόλογο Ζαχαρία Ζαχαρόπουλο και από τον μαθηματικό Βασίλειο Μεζάρη
Ο Ζαχαρίας Ζαχαρόπουλος γεννήθηκε το 1913 στο Ολυμπιώνι Αχαΐας. Γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του παν. Θεσσαλονίκης την ακαδ. χρονιά 1930-31, Αποφοίτησε στις 2-5-1935 με “λίαν καλώς” και με κατεύθυνση την Αρχαιολογία.
Ο Βασίλειος Μεζάρης του Κωνσταντίνου γεννήθηκε στη Στρώμνιτσα της Σερβίας. Πέρασε στο Τμήμα Μαθηματικών της Θεσσαλονίκης το
ακαδ, έτος 1929-30, δηλ. με τη δεύτερη σειρά των εισαγομένων στο συγκεκριμένο Τμήμα. Ήταν συμφοιτητής με τον αδελφό της Ναυσικάς.
Την 1-2-1936 πήρε το πτυχίο του με άριστα, το δεύτερο άριστα του Τμήματος, μετά τον Γ. Σταυριανίδη. Αργότερα διορίστηκε στη Μέση
Εκπαίδευση και υπηρέτησε ως επί το πλείστον σε Γυμνάσια της Λάρισας, έφθασε μέχρι Γενικός Επιθεωρητής.
Η πολυκατοικία στην Αριστοτέλους 28, όπου στεγάστηκαν τα Φροντιστήρια “Αριστοτέλης”, σε αεροφωτογραφία του 1944.
Η Ναυσικά Χατζηαντωνίου με τον σύζυγό της
Προκόπη Τζημουρώτα
Οι εκπαιδευτικές επιχειρήσεις του Πρ. Τζημουρώτα και της συζύγου του Ναυσικάς Χατζηαντωνίου-Τζημουρώτα αναπτύσσονται τη δεκαετία του 1950.
Δειλά πρωτοεμφανίζονται οι γυναίκες στο επάγγελμα του φροντιστή.
Στην ανάρτηση αυτή βοήθησε ο καθηγητής Βασίλειος Φούκας και τον ευχαριστώ πολύ.