Saloni.ca Archive

Αταύτιστη φωτογραφία από δημοπρασία που εμφανίστηκε πριν ένα χρόνο στο διαδίκτυο. Ο πωλητής γράφει ως τίτλο “Κατάστημα στη Θεσσαλονίκη περίπου το 1917”. Οι γραμμές του τραμ μας παραπέμπουν στην οδό Εγνατία, αλλά πού; Οι φωτογραφίες της εποχής που στοχεύουν σε τμήματα που υποψιαζόμασταν είναι απογοητευτικά. Τελικά, επιστρατεύτηκε η φωτογραφία των Schultz & Barnsley από το μιναρέ της Αγίας Σοφίας το μακρινό 1890 και έδωσε λύση στον δισεπίλυτο γρίφο. Προς μεγάλη έκπληξη είναι η μοναδική που την αποκαλύπτει. Η συγκεκριμένη οικία βρισκόταν στο βόρειο μέτωπο της Εγνατίας μεταξύ των οδών Βασιλέως Πέτρου και Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Στη σημερινή ρυμοτομία ο φωτογράφος βλέπει την οικοδομή στην Εγνατία 105.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0kZJtwTjcRzxdULMdwdL2oXMaMYhSG79hTvGZQXYNoCgikGCUWEMq574xS1Z1c4YGl

Οικία Ντερμεντσίεβ στην Εγνατία στο νο. 327 στην παλιά ρυμοτομία. Η ακριβής διεύθυνση προκύπτει από τον υπολογισμό γνωστών κοντινών διευθύνσεων. Πηγή: Delcampe, Item n° #1024738330

Στο παλιό οικοδομικό τετράγωνο 322/25 τοποθετείται η οικία Ντερμετσίεβ.

Με το πράσινο σημειώνεται η θέση της στο οικοδομικό τετράγωνο.

Η θέση του φωτογράφου στον κύκλο, σήμερα. Το βέλος δείχνει την κατεύθυνση της λήψης.

Ο δρόμος στην πάνω πόλη με την καλύτερη ίσως θέα, η Μπουμπουλίνας. Η λήψη είναι γνωστή από καρτ ποστάλ αλλά εδώ είναι τυπωμένη η πρωτότυπη φωτογραφία από τον Φωτ. Τομέα. Στην καρτ ποστάλ έχανε στοιχεία της ανάλυσής της. Ο φούρνος αριστερά, οι γυναίκες δεξιά που τα λένε καθισμένες στο καλντερίμι, η Ροτόντα ξεχωρίζει στο βάθος.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0orRkHNAJvCKXrGQgmsHqShXafczQUdrMvYiYJMU3MbaXcsnb6V9pNSEBj1dp3WeEl

Η αντίστοιχη καρτ ποστάλ

Και η κλασική πανέμορφη αυτοχρωμική λήψη από το αρχείο Kahn.

Με αφορμή μια κατοχική φωτογραφία από τον τρούλο της ΧΑΝΘ κατά την κατοχή μια ματιά σε ποδοσφαιρικούς αγώνες που διεξάγονταν στο γήπεδο, του οποίου τις κερκίδες βλέπουμε στο κάτω μέρος της πρώτης φωτογραφίας, εκείνη την περίοδο.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02YW33NZGWemWumprCkUjLXiUrsF5TPVn3pa6jdmXkQwyxbNyi4BzMUJkVsoKapqLgl

Στην Νικ. Γερμανού σταθμευμένα στρατιωτικά γερμανικά οχήματα

Λίγο πριν την έναρξη αγώνα. Απότιση τιμής στον αρχηγό

Υπό την υψηλή αιγίδα. Από το αρχείο του Β. Μήτου

Η προετοιμασία του αγώνα

Στις κερκίδες

Η αρμενική εκκλησία αριστερά, ορατή από το γήπεδο.

Το σημείο της λήψης

Από τον Λ. Πύργο πάλι τα οχήματα στην Νικ. Γερμανού

Για να γίνει η σύγκριση, μια καρτ ποστάλ αρκετά χρόνια νωρίτερα, λίγο μετά την κατασκευή της ΧΑΝΘ. Η Νικ. Γερμανού φυσικά δεν είχε διανοιχτεί, και πολλές παράγκες γύρω γύρω, αλλά το γήπεδο είχε ήδη σχηματιστεί.

Το 1976 από την βόλτα στην πόλη, το 2014 από το google maps και, η τελευταία, γύρω στο 1930 από το βιβλίο “Η διαδρομή της Μνήμης, Τσιμισκή Αγίας Σοφίας Διαγώνιος” των Γ. Αναστασιάδη, Ε. Χεκίμογλου (και https://archive.saloni.ca/1434). Ίσως η αλλαγή του χρώματος να επιβλήθηκε για να είναι παρόμοιο με το αρχικό.

Θόδωρος Νάτσινας

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02itmSWKHnAE2NjoqPEgQqp4irM9o6JF7mVgcZ4QtJ4KTdTCNMs9qoUdP1TcqYr8Cpl

Στην κατοχική φωτογραφία μπροστά στο επιταγμένο Αλκαζάρ ενδιαφέρον έχουν και τα μαγαζιά από δίπλα. Το κουρείο του Μωίς Σαμ Μορδώχ δίπλα ανοιχτό (ακόμα). Πιο δίπλα το κατάστημα των Σιδηροδρόμων του Ελληνικού Κράτους. Ίδια χρήση και μετά από πολλά χρόνια. Αυτό που έλειψε μια για πάντα ήταν το μαγαζί του Μωίς.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02fm3L5qmhWunVDTPnZaGWJMnboehrabB3F4NgYtzmdaKGQnxszen2vKYFww2aWYT6l

Soldaten-kino. Κινηματογράφος για τους Γερμανούς στρατιώτες.

Από το βιβλίο: “Η χαμένη Εγνατία της Θεσσαλονίκης” των Αναστασιάδη-Χεκίμογλου

Γερμανοί στρατιώτες μπροστά από το επιταγμένο κτήριο αποθήκη της Προνομιούχου Εταιρείας των Γενικών Αποθηκών (ΠΑΕΓΑ) κατά την διάρκεια της Κατοχής. Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί λίγο πιο μπροστά από τον 2ο προβλήτα, ενώ διακρίνονται ανοιχτές φορτάμαξες με στρατιωτικά υλικά, πολυβόλα, καρότσια και ρόδες στην σιδηροδρομική γραμμή που έφθανε στο λιμάνι. Το τετραώροφο κτήριο με το χαρακτηριστικό του αίθριο και τα στέγαστρα των εισόδων, διατηρείται μέχρι και σήμερα, εντός της περιοχής του λιμένα του ΟΛΘ. Μια αξιόλογη και πλήρης περιγραφή της ιστορίας του κτηρίου περιέχεται στο σύγγραμμα του κ. Δεληγιάννη «Το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης» και έχει, διατηρώντας την σύνταξή του, ως ακολούθως: «ΚΤΙΡΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΠΟΘΗΚΩΝ (ΠΑΕΓΑ)

Κτίστηκε το 1927 από την κατασκευαστική εταιρεία ΤΕΚΤΩΝ για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες αποθήκευσης στην Ελευθέρα Ζώνη και η κατασκευή του κόστισε 22.000 χρυσές λίρες. Το κτίριο στέγασε αποθηκευτικούς χώρους μέχρι το 1940 και κατά την περίοδο του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου επιτάχθηκε από τους Γερμανούς, μέχρι και την αποχώρησή τους το 1945. Την περίοδο 1947 – 1955 στέγασε υλικό για λογαριασμό της διασυμμαχικής οργάνωσης αρωγής και αποκατάστασης (UNRRA), ενώ από το 1953 και μετά επαναλειτουργεί ως αποθήκη της Προνομιούχου Ανωνύμου Εταιρείας Γενικών Αποθηκών Ελλάδος. Το 1972, στεγάζεται στους 2ο και 3ο όροφο η γερμανική εταιρεία ενδυμάτων Von Baum. Τόσο οι χώροι του ισογείου, όσο και του 1ου ορόφου εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται από την ΠΑΕΓΑ. Οι δύο εταιρείες συστεγάζονται μέχρι το 1982, οπότε το κτίριο περνάει στην ιδιοκτησία του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης. Το κτίριο είναι ένα από τα μεγαλύτερα κτίρια του Λιμένα της Θεσσαλονίκης, με συνολική έκταση 13872 τετραγωνικών μέτρων και αποτελεί ένα από τα υψηλότερα κτίριά του, το οποίο δεσπόζει επάνω στο θαλάσσιο μέτωπο. Είναι συνδεδεμένο με τη λειτουργία της Ελευθέρας Ζώνης του ΟΛΘ, την ιστορία των μεταφορών και αποθήκευσης εμπορευμάτων στο λιμάνι, αλλά και της μεταποίησης αγαθών. Παρουσιάζει επίσης κατασκευαστικό ενδιαφέρον καθώς είναι από τα πρώτα κτίρια της πόλης για τη θεμελίωση του οποίου χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της πασσαλόπηξης (πάσσαλοι Franki), καθώς είναι χτισμένο σε επισφαλές έδαφος δίπλα στη θάλασσα.»

Η φωτογραφία προέρχεται από διαδικτυακή δημοπρασία.

Αλέξανδρος Σαββόπουλος

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0iiPjB3rFZNN7h6FkemSnnRvuuaAJyoAidAgnuNvzeJeA6fRAp56Hvus4xxm78iVNl

Το τετραώροφο κτήριο της (ΠΑΕΓΑ) με το χαρακτηριστικό του αίθριο και τα στέγαστρα των εισόδων. Μπροστά του διακρίνονται ανοιχτές φορτάμαξες με στρατιωτικά υλικά, πολυβόλα, καρότσια και ρόδες στην σιδηροδρομική γραμμή που έφθανε στο λιμάνι

Το κτήριο της ΠΑΕΓΑ στο βάθος αριστερά, ενώ μπροστά διακρίνεται το κτήριο της Ελευθέρας Ζώνης. Φωτογραφία της δεκαετίας του 1930 από ανάρτηση του Θ. Νεδέλκου στην ομάδα ΠΦΘ (Συλλογή Α. Δάγκα).

Το σημείο λήψης της φωτογραφίας καθώς και η τοποθεσία του κτηρίου της ΠΑΕΓΑ εκείνη την εποχή, στην αεροφωτογραφία της RAF του 1944 (Αρχείο British School Αθηνών).

Λήψεις του Αγ. Δημητρίου το 1965, με τα λουλούδια στον κήπο που τα είχαμε δει και εδώ: https://archive.saloni.ca/1754

Το ενδιαφέρον όμως εστιάζεται στην απεικόνιση της λιθόστρωμένης, ακόμα, οδού του Αγ. Δημητρίου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0WSzs279RzySuk6uY7NKV87ytkuaWDXAYX2aHWK69EpF6s5GNqab9jyzDgP35KhXql

Την δεκαετία του 60 στην Νίκης, δίπλα στο Όλυμπος Νάουσα, γωνία με Κομνηνών η Θεσσαλονίκη είχε το δικό της American Bar. Ήταν τα χρόνια με τα ναυτάκια του 6ου στόλου. Το οικόπεδο είχε σταματήσει να είναι θερινός κινηματογράφος πριν αρκετά χρόνια.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0KffHePtpKBguG3ccSnAfALsKUxhkkjkiHF2u4HWxheUzLwUPetPBhT2TWWV3M1vhl

Μάρτιος του 1960 μια δολοφονία.

Λίγα χρόνια πιο πριν, φαίνεται να λειτουργεί ήδη σαν κέντρο. Στην εφημερίδα η είσοδος έχει αλλάξει προς το επιβλητικότερο και έχει αξιοποιηθεί και το αποθηκάκι αριστερά.

Δύο φωτογραφίες από την αρμενική συνοικία στο Πέραν της Κωνσταντινούπολης μετακομίζουν στη Θεσσαλονίκη μετά από σχεδόν 130 χρόνια. Πρόκειται για φωτογραφίες του Julien Poinsot, ο οποίος κατά την επίσκεψή του σε διάφορες πόλεις της Ευρωπαϊκής Τουρκίας μας φιλοδώρησε με πλάνα από την πόλη μας. Χρονολογημένες από την πηγή το 1895. Κάποιες από αυτές είχαμε δει παλιότερα στις ΠΦΘ. Κατά την έρευνα προς το παρόν εντοπίστηκαν δύο αστοχίες στις λεζάντες με αποτέλεσμα να συσχετιστούν και να τοποθετηθούν στην οδό Αγίου Δημητρίου. Υπάρχει όμως και τρίτη έκπληξη, φωτογραφία σε επιστολικό δελτάριο του Α΄ Π.Π. αναζητούμενη πλέον της δεκαετίας συσχετίζεται με μία από αυτές και αναδεικνύει τη διασταύρωση της πρωτοεμφανιζόμενης καταργημένης οδού Παπαμάρκου με Αγίου Δημητρίου.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0EDppaHCbUDZsApCFcTWdjDFEgjNzkebSdbJYzrG6FfYUNr2tsHNgSvGwmg1VswFml

Ο Julien Poinsot ξεκινά τον φωτογραφικό του περίπατο στην Αγίου Δημητρίου από το μέσο της Αγίας Σοφίας με Σοφοκλέους κοιτάζοντας δυτικά. Την είχαμε δει παλιότερα και η τοποθέτηση δεν προβληματίζει.

Η πρώτη από τις δύο φωτογραφίες με τη λεζάντα για Κωνσταντινούπολη επανατοποθετείται στη Θεσσαλονίκη, στην Αγίου Δημητρίου ελάχιστα μέτρα δυτικότερα της διασταύρωσης με Παπαμάρκου στο νότο και Φαληρέως στον βορρά.

Η δεύτερη μπροστά από τον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου περίπου στο ύψος της καταργημένης οδού Αρκάλου. Αποκαλύπτεται το νότιο μέτωπο της οδού, το οποίο είχαμε ξαναδεί σε ανάρτηση της Μάρας Νικοπούλου με αφορμή ένα video του Γαλλικού Στρατού από εδώ: https://archive.saloni.ca/1881. Φαίνονται πλέον τα ύψη των κτιρίων αλλά και το βάθος της οδού σε καλύτερη ανάλυση.

Επιστολικό δελτάριο της γνωστής έκδοσης Rollet, Lyon που κυκλοφόρησε στα χρόνια του Α΄ Π.Π. με τίτλο “Σερβική περίπολος σε έναν δρόμο της Θεσσαλονίκης”. Ο φωτογράφος στέκεται στη διασταύρωση της Αγίου Δημητρίου με Παπαμάρκου και κοιτάζει νοτιοδυτικά.

Η πρώτη σύνθεση, συσχέτιση της κάρτας με απόσπασμα φωτογραφίας του Joseph Pigassou που είχαμε δεί εδώ: https://archive.saloni.ca/1002

Οι συσχετίσεις και οι τοποθετήσεις των φωτογραφιών από το ύψος της Σοφοκλέους μέχρι το δυτικό άκρο της Εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου στα τέλη του 19 αιώνα. Οι τρεις φωτογραφίες του Julien Poinsot νομίζω ότι είναι τα παλαιότερα πλάνα που διαθέτουμε στο τμήμα αυτό της οδού.

Ο χάρτης της ρυμοτομίας της πόλης το 1919 με σημειωμένες τις θέσεις των φωτογραφιών.

Από τον Πέτρο Ανδρονάκη λάβαμε μια εικόνα της οδού Κλειούς το 1989-1990, και την αντιστοιχία του στο σήμερα. Από την γωνία με την οδό Περσέως, αποτύπωσε μεταξύ άλλων ένα υπέροχο σπίτι στα τελευταία του, ενώ στα δεξιά της φωτογραφίας διακρίνεται η μάντρα ενός τυχερού σπιτιού -στην Κλειούς 9- που αποκαταστάθηκε και στέκει ακόμα. Τον ευχαριστούμε πολύ, τις δημοσιεύουμε και συμπληρώνουμε με άλλες παλιές φωτογραφίες του σημείου.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0NmkPKq6H35LTmbtbyEtnSJeN3gwZTFriMCQ6egmu4boG26KGbWtk8Z6gNbvg6yAVl

Πρώτο στα αριστερά το Κλειούς 16 -ο αριθμός διακρίνεται. Δίπλα του, το 14, ερείπιο πια. Στα δεξιά της φωτογραφίας διακρίνεται η μάντρα ενός τυχερού σπιτιού -στην Κλειούς 9- που αποκαταστάθηκε και στέκει ακόμα. Στο βάθος, το αυτοκίνητο βγαίνει από την Στ. Δραγούμη. Εκεί που φαίνεται το χαμηλό (σπιτί ή μαγαζάκι; ) τώρα είναι μια αλάνα, ενώ το σπίτι με τα τούβλα πίσω του πριν λίγα χρόνια υπήρχε επίσης.

Η σημερινή εικόνα.

Ο κ. Ανδρονάκης σημειώνει την θέση λήψης της φωτογραφίας και το άνοιγμα του κάδρου. Από τις στέγες που βλέπουμε στο google ελάχιστες ανήκουν πια σε παλιά σπίτια

Σχεδόν 50 χρόνια πριν, από την αντίθετη κατεύθυνση. Σε μια κατοχική φωτογραφία της συλλογής του Βύρωνα Μήτου βλέπουμε την νότια όψη του μεγάλου σπιτιού με τον κήπο, στην Κλειούς 14.

Μόλις 7-8 χρόνια πριν την αρχική φωτογραφία του κ. Ανδρονάκη, το σπίτι κατοικούταν ακόμα, όπως μας δείχνει η φωτογραφία του Πλάτωνα Κλεανθίδη (1982) με τις φροντισμένες γλάστρες στο περβάζι και στο μπαλκονάκι. (Από ανάρτηση στην Άγνωστη Θεσσαλονικη)

Πάλι από τον κ. Κλεανθίδη, μια κοντινότερη ματιά στα σαχνισιά που έχουν αρχίσει να καταστρέφονται (ανάρτηση στην Α.Θ.)

Κι εδώ το βάθος της αρχικής φωτό, όπως την αποτύπωσε το γκούγκλ το 2011 -και μέχρι πριν 4-5 χρόνια δεν είχε αλλάξει.