Saloni.ca Archive

Αταύτιστη φωτογραφία που αναρτήθηκε στην Α.Θ. τον Οκτώβριο του 2015 από τον Christos Kipouras. Η πηγή της σύμφωνα με τον ίδιο ένα επετειακό βιβλιαράκι της Εθνικής Τράπεζας για τις υπηρεσίες της στην Εθνική Οικονομία. Ο τίτλος της, “Κτίριο άνω πόλης”. Πού όμως; Έχει θέση αυτή η οικία στην πόλη μας; Αναπάντητα ερωτήματα μέχρι σήμερα. Τώρα όμως, μετά την έρευνα, η αναζητούμενη εντοπίστηκε περιτριγυρισμένη πίσω από ψηλότερα κτίρια να κρύβεται στην οδό Σωκράτους λίγο παρακάτω από τη διασταύρωση με την παλαιά Φιλίππου.

Αίσια η κατάληξη και θα προστεθεί ένα ακόμα μικρό λιθαράκι στον χάρτη της χαμένης πόλης: https://saloni.ca/

Στάθης Ασλανίδης Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0ca5x59EWxeJXzdu7SJeF9TiVusXNP6WrbsCVzv7obh8qpDGZS4SpyD5v94miPAAEl

Σωκράτους 26 στην παλιά ρυμοτομία.

Η οικία στον κίτρινο κύκλο. Από ανάρτηση του Vangelis Kavalas.

Η οικία επίσης στον κίτρινο κύκλο.

Πανοραμική από τον μιναρέ της Αγίας Σοφίας το 1890 από τους Schultz & Barnsley. Στο απόσπασμα διακρίνεται ο βαμμένος εξώστης πίσω από τη ΒΑ πλευρά του κτηρίου. Πηγή: British School at Athens

Στο παλαιό οικοδομικό τετράγωνο 336 με την κεραμιδί στέγη είναι η οικία που βλέπουμε στην αρχική. Απόσπασμα από το “Χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς” της Αλέκας Γερόλυμπου.

Από την πράξη τακτοποίησης 867 (8 Ιουνίου 1939) στο χαρτογραφικό portal του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ο κύκλος η θέση του φωτογράφου, το βέλος η κατεύθυνση της λήψης, οι κίτρινες γραμμές επισημαίνουν τα νέα οικοδομικά τετράγωνα στη “νέα”, σημερινή Φιλίππου που γνωρίζουμε και στο κεραμιδί πολύγωνο την οικία που εντοπίστηκε.

Σήμερα. Βρισκόμαστε λίγο πριν την έξοδο της Φιλίππου στην οδό Ιασωνίδου και βλέπουμε ανατολικά στο βάθος τη Ροτόντα.

Ανέκαθεν η γειτονιά των Αρειανών φιλάθλων ήταν η Συνοικία της Αγίας Τριάδας . Το στέκι όμως όλων των φιλάθλων ήταν το καφενείο του Γιαννακού στη γωνία της οδού της Αγίας Τριάδος και Κων/πόλεως εκεί στην διαγώνια κατάληξη της οδού Αθηνών που μετονομάστηκε αργότερα σε Αλ. Παπαναστασίου . Στο ισόγειο ήταν το καφενείο όπου σύχναζαν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία φίλαθλοι , όπου μεταξύ ενός καφέ , ούζου , τάβλι και ξερής συζητούσαν ώρες ατελείωτες από τα χαράματα μέχρι τα μεσάνυχτα και βάλε για την μεγάλη τους αγάπη τον Άρη . Οι φωνές τους ακούγονταν μέχρι έξω . Κέρδιζε ο Άρης την Κυριακή χαράς ευαγγέλια , έχανε , μαύρες πλερέζες παντού , το καφενείο πενθούσε . Στις ισοπαλίες καυγάδες ατελείωτοι , διαφωνίες για το πώς έπρεπε να παρατάξει ο προπονητής την ομάδα , πώς έπρεπε να παίξει ο τάδε παίχτης ώστε να κερδίσει η ομάδα . Φταίει ο διαιτητής που δεν σφύριξε το οφθαλμοφανές πέναλτι , φταίει ο προπονητής , φταίει ο ένας παίχτης , φταίει ο άλλος που δεν έβγαλε το πανεύκολο γκολ που μ´ αυτό θα κέρδιζε σίγουρα η ομάδα . Ζωντάνια , φωνές , διαφωνίες και περνούσε η μέρα και στο τέλος της , συμφιλίωση για το καλό της ομάδας . Το καφενείο ήταν τριώροφο . Το ισόγειο που περιέγραψα , ο πρώτος και το υπόγειο . Στο πρώτο όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά . Ήταν το άβατο για μας τους πιτσιρικάδες . Εκεί ιερουργούσαν μόνο μεγάλοι κι από αυτούς μόνο λίγοι και εκλεκτοί αυτοί που πίστευαν στη θεά τύχη , στη θεά των τυχερών επιτραπέζιων παιγνίων . Στρόγγυλα και τετράγωνα τραπέζια με πράσινη χοντρή τσόχα , μονές , διπλές τράπουλες και παιχνίδι 24ωρο . Φάτσες σοβαρές αμίλητες , παίχτες σοβαροί , αφοσιωμένοι στα χαρτιά που κρατούσαν στα χέρια τους , ρίχναν που και που καμιά κλεφτή μάτια γύρω όπου συνυπήρχαν πολλοί όρθιοι που απλώς έβλεπαν τις Ομηρικές μάχες που διεξάγονταν καθημερινά στην ξερή , στην πόκα , στο πόκερ και σ´ άλλα ευγενή αθλήματα . Πού και πού κανένας καυγάς που γρήγορα γρήγορα τον σταματούσαν , το παιχνίδι ήταν το παν . Ακούγονταν ότι στο πατάρι του Γιαννακού παίχτηκαν περιουσίες ολόκληρες . Αλλά εγώ δεν τα πίστευα αυτά , ήταν απλώς οι κακές γλώσσες που ήθελαν να αμαυρώνουν το αθλητικό ιδεώδες και τον αγαπημένο όλων των μεγάλο Άρη τον κίτρινο Θεό με τα 3 πανελλήνια πρωταθλήματα στο ποδόσφαιρο , τρία πανελλήνια στο γουώτερ πόλο και πάμπολλα στο μπάσκετ . Για μας τους πιτσιρικάδες της εποχής εκείνης υπήρχε το υπόγειο ο Τάφος . Η είσοδος στο πεζοδρόμιο της Κωνσταντινουπόλεως αριστερά . Μια βαρειά λαμαρινοκατασκευή σκέπαζε τις σκάλες . Όταν ο Τάφος ήταν ανοιχτός ήταν σηκωμένη και σκαλωμένη στον τοίχο . Ήταν το σήμα ότι μπορούσαμε να κατέβουμε τα μεταλλικά σκαλιά και να μπούμε στον παράδεισό μας . Φυσικά ήταν μόνο για ενήλικους άνω των 17 ετών . Αλλά ποιός θα κοίταζε ηλικίες σ ´ αυτούς που έμπαιναν πάνω στον ενθουσιασμό μιας νίκης , όταν οι πάντες υμνούσαν το μεγαλείο του θεού Άρη . Εκεί γαλουχήθηκαν γενεές γενεών Αρειανών φιλάθλων και εντρύφησαν σε άλλα ευγενή αθλήματα . Τα ποδοσφαιράκια , τα μπιλιάρδα , τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που τότε άρχισαν να εμφανίζονται δειλά δειλά και σε μιά γωνιά οι λίγο μεγαλύτεροι , όπου υπήρχαν μερικά τραπεζάκια , στην ξερή , στο πινάκλ και στον μουτζούρη , για το ποιος θα κεράσει την γκαζόζα . Την μουσική μας εκπαίδευση – διασκέδαση αναλάμβαναν οι μεγάλοι σταρ της εποχής ο βασιλιάς Έλβις , οι Μπήτλς , ο Αντριάνο Τσελεντάνο , ο Ντομένικο Μοντούνιο και φυσικά οι Ολύμπιανς στο Τσούκ μπόξ που σε μια γωνιά με τον ενισχυτή του στο τέρμα μας έκανε παίζοντας ποδοσφαιράκι να χορεύουμε στους ρυθμούς του . Και ποιοί δεν πέρασαν από τον Τάφο , που αργότερα έγιναν αξιοσέβαστοι οικογενειάρχες και νομοταγείς πολίτες . Το λέω αυτό γιατί το να πήγαινε κανείς τότε στο υπόγειο αυτό Λούνα Παρκ ήταν μέγα έγκλημα για τους γονείς και τους καθηγητές μας . Έπεσαν αποβολές από το γυμνάσιο γι αυτό όταν μαθαινόταν ότι σύχναζες εκεί και άγριες καταστάσεις και καυγάδες στο σπίτι για τον ίδιο λόγο . Το υπόγειο ο Τάφος δηλαδή , ήταν το νηπιαγωγείο και το Δημοτικό , το ισόγειο το Γυμνάσιο και το Λύκειο και ο πρώτος όροφος το πανεπιστήμιο με τα μεταπτυχιακά . Αργότερα ο πρώτος όροφος στέγασε για χρόνια τους Ιερολοχίτες τον σύλλογο φιλάθλων του Άρη . Το ισόγειο έγινε ζαχαροπλαστείο , ντελικατέσεν αλλαντικών κι άλλα παρεμφερή καταστήματα . Ο Τάφος το υπόγειο έκλεισε κι από ό,τι θυμάμαι δεν ξανάνοιξε , μια και το λαμαρινένιο σκέπαστρο στο πεζοδρόμιο που κάλυπτε την σιδερένια σκάλα δεν υπάρχει . Στις δόξες του μπροστά από το καφενείο του Γιαννακού δεν τολμούσαν να περάσουν οργανωμένα φίλαθλοι άλλων ομάδων . Αν το τολμούσαν διαλυόταν πάραυτα . Αρκούσε ένα σύνθημα και όλο το τριώροφο καφενείο σηκωνόταν στο πόδι κι έβγαινε έξω . Άρχιζε ο καυγάς και μερικοί θερμόαιμοι νεαροί φίλαθλοι έριχναν και καμιά ψιλή . Θυμάμαι μια Κυριακή ο Άρης είχε χάσει από τον Ολυμπιακό στο Χαριλάου . Όλος ο Γιαννακός στην κατάθλιψη , αν είναι δυνατόν ο Ολυμπιακός να κερδίσει τον Άρη , που συνήθως εκείνη την εποχή ήταν χαμένος από τα Τέμπη . Τότε ο Άρης διέθετε μια πολύ αξιόλογη ομάδα με παιδιά της γειτονιάς , παθιασμένους Αρειανούς που δύσκολα έχαναν στο Χαριλάου . Και πάνω στις μαύρες μας , ακούστηκαν ιαχές εν χορώ από έξω , Ολυμπιακός , Ολυμπιακός . Ήταν καμιά εκατοστή φίλαθλοι του Ολυμπιακού που περπάτησαν από το Χαριλάου όλη την Παπαναστασίου θριαμβολογώντας . Δόθηκε το σύνθημα όλος ο Γιαννακός έξω , ο Τάφος μπροστάρης έγινε ένας καυγάς μια φασαρία και οι Ολυμπιακοί πήραν το μάθημά τους , διαλύθηκαν πάραυτα . Φυσικά υπήρξαν και μερικές απώλειες , ποιος τις κοιτούσε όμως για το μεγαλείο του Άρη χαλάλι . Ήταν η μοναδική φορά που κι εγώ από την φύση μου ήσυχος άνθρωπος εξαγριώθηκα και από το μαρμάρινο πεζούλι του καφενείου που ανέβηκα για να βλέπω καλύτερα εκτοξεύθηκα προς την Παπαναστασίου και με όση δύναμη είχα έριξα την μοναδική γροθιά στη ζωή μου με το δεξί μου χέρι , όταν είδα κάποιον να κρατάει τον αδερφό μου χαμηλά κάτω κι αυτός σφάδαζες από τον πόνο . Τον απελευθέρωσα άμεσα κι ο ´´εχθρός ´´ έπεσε κάτω στην άσφαλτο, στου Ξενοφώντα του εφημεριδοπώλη που στεκόταν εκεί δίπλα στον πάγκο του . Το χέρι μου μετά την γροθιά όσο ήταν ζεστό ακόμη δεν με ενοχλούσε , δεν βαριέσαι είπα θα περάσει . Όμως η ώρα περνούσε κι αυτό άρχισε να πονάει όλο και περισσότερο κι άρχιζε και να πρήζεται . Τόκρυψα από την μάνα μου γιατί φοβόμουν την αντίδρασή της . Πόσο όμως , ο πόνος άρχισε να γίνεται αφόρητος .Ευτυχής εγώ και θριαμβευτής πήρα και το μπράβο Το άλλο πρωί η γιαγιά μου που ζούσε τότε μαζί μας στη Σπάρτης το είδε και απεφάνθη . Δεν είναι τίποτε θα ξεπρησθει . Με πασάλειψα με κάτι μαντζούνια και βότανα και το έσφιξε δυνατά με μια μαντήλα . Σε δυο μέρες θα είσαι περδίκι μου είπε . Εγώ με το ζόρι κρατιόμουν από τους πόνους , δεν μπορούσα να γράψω τα μαθήματά μου , αλλά που να τολμήσω να μιλήσω . Έφταιγα κι έπρεπε να πληρώσω , είχα και το δούλεμα του αδερφού μου Ψοφίμι μια μπουνιά έριξες και βγήκες εσύ νοκ άουτ . Τα πράγματα χειροτέρευαν , οι πόνοι φρικτοί , εδέησε η μάνα μου να με πάει στο ΙΚΑ στην Σερρών απέναντι από το Θεαγένειο κι ο γιατρός εξοργισμένος πέταξε τα μαντζούνια της γιαγιάς , έβγαλε ακτινογραφία . Κάταγμα κανονικότατο στο μικρό δάκτυλο του δεξιού χεριού . Γύψος στο χέρι κρεμασμένο με επίδεσμο από τον λαιμό και μετά 40 μέρες τα λέμε . Πράγματι σε 40 μέρες βγήκε ο γύψος αλλά το μικρό δακτυλάκι τεντωμένο σαν σε αγκύλωση δεν έλεγε να κλείσει . Πέρασε ένας χρόνος για να επανέλθει , αφού εν τω μεταξύ έπαιζα μέρα νύχτα με ένα μικρό μπαλάκι από λευκοπλάστ που μου κατασκεύασε ο γιατρός για να το επαναφέρω . Ηθικόν δίδαγμα , να αγαπάς μια ομάδα αλλά μακριά από καυγάδες , το διαπίστωσα δυστυχώς με τον οδυνηρότερο τρόπο …

Γιώργος Κωτσίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid07fviBBiwJnGHcMMWLZqe2VTLeQnP2e7qThvX5H1F7o8saU95H3uduBwowkw8Fmzwl

Πανοραμικές φωτογραφίες από τον μιναρέ στη γωνία Εγνατίας με Αγίου Νικολάου, σημερινή Μητροπολίτου Γενναδίου με θέμα το μέγεθος της καταστροφικής πυρκαγιάς του 1917. Οι φωτογραφίες αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα γνωστού οίκου δημοπρασιών της πόλης.

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0NC9vvvbm49TPMTa5ozejYcniHRbeq5vNncMQsYGv7DF3gfmvBGNBaVUwtB9zfDr7l

Σπάνια λήψη από την πρωτοεμφανιζόμενη Αλικαρνασσού από τον χειριστή Τ του γαλλικού στρατού Paul Dubray τον Μάρτιο του 1917 σύμφωνα με την πηγή. Η οδός Αλικαρνασσού είναι η πρώτη παράλληλη της Κασσάνδρου προς βορρά, ένας στενός δρόμος μεταξύ Αγίας Σοφίας και Σοφοκλέους τις οποίες ενώνει. Στη φωτογραφία βλέπουμε την έξοδο της οδού στη Σοφοκλέους και στο βάθος το τζαμί Alaca Imaret με τον πολύχρωμο μιναρέ με κατεύθυνση ΝΔ.

Στάθης Ασλανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02UGaKCwsRJw94HyEog9wBR8m5tyTWtfjkqy3zguhptKyRS9kjg59rFNujxQjMtNAHl

Πηγή: https://www.pop.culture.gouv.fr/ Κωδικός τεκμηρίου: APOR094600

Απόσπασμα αεροφωτογραφίας από το βιβλίο της Αλέκας Γερόλυμπου “Το χρονικό της Μεγάλης Πυρκαγιάς”.

Σύγχρονη άποψη.

Φωτογραφικές μαρτυρίες από μια ‘τρύπα στον χάρτη’ στη γειτονιά του Αντώνη Σουρούνη. Στο «Μονοπάτι στη Θάλασσα», αναφέρει την Καλλιόπης και την Αιόλου ως «παραπόταμους της Μουσών», ενώ για την Ιωλκού γράφει: Από την άλλη μεριά όμως, κι ακριβώς δίπλα κολλητά στον τοίχο μας, υπήρχε κάτι σαν ρυάκι, ένα στενό, κατηφορικό αδιέξοδο με μια ντουζίνα χαμόσπιτα, που δεν έβγαζε πουθενά, το Στενό». Το όνομά του το έμαθε αργότερα. Το κομμάτι της Μουσών από την Καλλιόπης ως την Ιωλκού είναι ίσως το πιο πολυφωτογραφημένο της. Ωστόσο, από τα 3-4 τετράγωνα ανάμεσα σ’ αυτήν και τη Μωρεάς, οι φωτογραφίες είναι ελάχιστες και μόνον από τα 70ς-80ς. Για τον ένα «μικρό παραπόταμο», την οδό Καλλιόπη, ο Σουρούνης γράφει ότι δεν τους ενδιέφερε «γιατί δεν υπήρχαν παιδιά εκεί». Αντίστοιχα, την προσπέρασαν και όλοι οι φωτογράφοι που έπαιρναν την ανηφορίτσα της Μουσών προς τον Ταξιάρχη χωρίς να μπαίνουν στον δρόμο (αδιέξοδο τότε σ’ εκείνο το σημείο) και ούτε καν να στρέφουν τον φακό τους προς τα δεξιά.

Μάρα Νικοπούλου

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0jqxmEdwJDaGbFZrWxtMNQBxQMKEMjdaCRGep6dJTDiuay3fKjMka45stnUjbsnael

Η μόνη κανονική φωτό μέσα από το δυτικό κομμάτι της είναι αυτή όπου ο Πλάτων Κλεανθίδης αποτυπώνει ένα μεσοπολεμικό σπίτι στη γωνία της Καλλιόπης με το μονοπάτι που σε κάποια φάση απέκτησε όνομα: Ιωσήπου. Άγνωστο πώς επιλέχθηκε το όνομα του Ιουδαίου ιστορικού γι’ αυτό το στενάκι ‘δουλείας’ που μετρά λιγότερα από 20 μέτρα και υπήρχε μόνο για να έχουν πρόσβαση οι τρεις ιδιοκτησίες στις οποίες οδηγούσε.

Ο μισός όροφος του σπιτιού που απαθανάτισε -παρατημένο ήδη- ο κ. Κλεανθίδης το 1982 κατέρρευσε μετά από κάποιες βροχές τον χειμώνα του 2005. Για 5,5 χρόνια, το υπόλοιπο σπίτι και το μπαλκονάκι έμεινε έτσι, και τον Δεκέμβριο του 2010 γκρεμίστηκε εντελώς για να μπορέσουν να χτιστούν (ενιαία πια) το διπλανό του και το πίσω του. Τώρα το οικόπεδο είναι κενό, μ’ αυτόν τον κλασικό συνδυασμό πράσινου, σκουπιδότοπου και πάρκινγκ που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στην Άνω Πόλη…

Οι άλλες -θολές- εικόνες της Καλλιόπης προέρχονται από το αρχείο της ΕΡΤ [https://archive.ert.gr/91305/] και την εκπομπή Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα, Μορφές του ρεμπέτικου, ΕΤ 2, 1995. Τα αποσπάσματα φυσικά είναι παλιότερα, σίγουρα πριν το 1988. 0 ρεμπέτης Xρήστος Μίγκος, κάτοικος στην μία από τις τρεις άθλιες πολυκατοικίες που είχαν προλάβει να χτιστούν πριν κηρυχτεί διατηρητέα η Άνω Πόλη, περπατάει στην Καλλιόπης. Στο βάθος φαίνεται το ‘κανονικό’ τέλος της, όπως αποτυπώνεται στους παλιούς χάρτες που θα δούμε παρακάτω. Εκεί θα δούμε και την συνέχεια του δρόμου που παρότι, δεν είναι καν στην ίδια ευθεία, ονομάστηκε επίσης Καλλιόπης και κατά κάποιο τρόπο ενώθηκε μόλις τα τελευταία 15 χρόνια.

Στη θέση του τότε «7» (νυν 5) άλλο ένα κενό οικόπεδο -επίσημη θέση για τους σκουπιδοντενεκέδες του δρόμου. Το διπλανό χτίστηκε γύρω στο 1989-90. Το βελάκι τέρμα δεξιά δείχνει το σπίτι της φωτογραφίας του κ. Κλεανθίδη.

Αν και στο βίντεο το δείχνει μετά, οι κυρίες πρέπει να στέκονται στην πόρτα του σπιτιού που βρισκόταν ακριβώς δίπλα σ’ αυτό της αρχικής.

Αριστερά ο χάρτης της περιοχής τα οθωμανικά χρόνια (και για αρκετά χρόνια μετά). Δεξιά το ρυμοτομικό του 1931, με λεπτομερή καταγραφή των κτιρίων αλλά και των αλλαγών που προβλέπονταν. Το κόκκινο κυκλάκι σημειώνει το μπαλκονάκι της αρχικής φωτό. Με κίτρινο η Ιωλκού -το «Στενό», κατά Σουρούνη.

Το 1975, η εικόνα των δρόμων δεν διαφέρει σχεδόν καθόλου απ’ αυτή του 1931 -την υπαρκτή, όχι την ‘σχεδιαζόμενη’. Ούτε και των κτιρίων, εδώ που τα λέμε. Οι πολυκατοικίες είναι ελάχιστες (3 με είσοδο από Καλλιόπης και μία ακόμα, με είσοδο επί της Αιόλου, που βγάζει πίσω όψη απέναντι από το σπίτι με το μπαλκονάκι. Με μπλε σημειώνεται η Καλλιόπης προς Μουσών και η πλευρά της προς Μωρεάς. Χωρίς καμία επικοιωνία μεταξύ τους, ούτε μέσα από κάποιο μονοπάτι.

Ακόμα και το 2008 (από τότε είναι η εικόνα από το bing maps -το οποίο ευγνωμονώ για την χρονοκαθυστέρηση), υπάρχουν ακόμα πολλά παλιά σπίτια. Γλίτωσαν από την πρώτη επέλαση των νεοπαραδοσιακών που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όχι όμως και από αυτήν της δεκαετίας του 2010. Όλα τα σημειωμένα με κόκκινη βούλα δεν υπάρχουν πια, και η Καλλιόπης έχει ενωθεί με το ανατολικό άκρο της που σημειώνεται με διακεκομμένες μπλε. Με μπλε σημειώνεται επίσης το σπίτι της αρχικής φωτό, ενώ το κόκκινο τετραγωνάκι κάτω δεξιά, στη γωνία Αιόλου με Μωρεάς, είναι η κρήνη από την οποία ακόμα αναζητάμε παλιά φωτογραφία της.

Η κατοικία στην οδό Κλειούς 24 και το Προποτζίδικο στο Τσινάρι

Η κατοικία στην οδό Κλειούς 24, βρίσκεται στο Τσινάρι, απέναντι από το ομώνυμο Καφέ-Ουζερί, στη διασταύρωση της οδού Κλειούς με την Αλεξ. Παπαδοπούλου και μαζί με την κατοικία στον αριθμό 9 (σήμερα «ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ») αποτελούν τα μοναδικά δύο αρχοντικά που σώζονται μέχρι σήμερα στην οδό Κλειούς. Η κατοικία στην οδό Κλειούς 24 έχει τη χαρακτηριστική τυπολογία των μακεδονίτικων αρχοντόσπιτων με σαχνισί και τοποθετείται χρονολογικά στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, αφού είναι ορατή σε αρκετές φωτογραφίες των αρχών του 20ου αιώνα που απεικονίζουν την άνοδο της οδού Κλειούς προς το Τσινάρι (https://archive.saloni.ca/480). Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης στη φωτογραφία (ασπρόμαυρη φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 1982) η λειτουργία του Προποτζίδικου (σήμερα δεν υπάρχει πια) που φαίνεται στο πίσω μέρος της κατοικίας με την χαρακτηριστική πινακίδα “Προ Πο” και το μπουρί της σόμπας πάνω από την είσοδο, ενώ δύο κύριοι κάθονται στα σκαλάκια της εισόδου. Επίσης στην ίδια φώτο (ασπρόμαυρη φώτο Πλάτων Κλεανθίδης 1982), ένα χρόνο μετά τις εκλογές του 1981, βλέπουμε τα συνθήματα της τότε εποχής: του ΚΚΕ εσωτερικού (“Ψήφο στο ΚΚΕ εσωτ.”) και των αντιεξουσιαστών (“Κάτω το Κράτος”).

Πλάτων Κλεανθίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid023fXW6gkNJe5Rar8NKjZNJpVrYEfggpbQnUyuZMoE4vF1pRN9cMwKxH1UBWrbHoajl

Το ερημικό τοπίο στην άνοδο της οδού Ελπίδος (σημερινή ονομασία Παν. Αφαλή) στις Συκιές γύρω στο 1916. Στο βάθος της ανηφόρας διακρίνονται τα σπίτια του Γενί Ντελίκ, δίπλα από τα τείχη. Σύμφωνα με τον Βασίλη Δημητριάδη στο έργο του «Η Τοπογραφία της Θεσσαλονίκης κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας» η συνοικία Mu'id Alaeddin, η οποία ονομαζόταν και Çınarlı λόγω των πλατάνων, βρισκόταν κάτω από το βορινό τείχος, ενώ προεκτεινόταν και έξω από τα τείχη. «Εκεί υπήρχαν δεκαέξι πύργοι, πέντε καλύβες, είκοσι αμπέλια και τρεις λαχανοκήποι». Η φωτογραφία τραβήχτηκε δίπλα περίπου από το τότε νταμάρι, στο χώρο που οποίου σήμερα βρίσκεται το γήπεδο του ΒΑΟ και ανήκει στην προσωπική συλλογή Σπύρου Αλευρόπουλου. Δεξιά διακρίνεται το ρέμα των Συκεών, το οποίο διέσχιζε τις οδούς Μεσολογγίου, Βενιζέλου και Ελπίδος και ενίοτε σε νεροποντές μετατρέπει ακόμη και σήμερα τους δρόμους σε χείμαρρο. Το τοπίο της οδού Ελπίδος συμπληρώνεται αρμονικά με μια αυτοχρωμική φωτογραφία της συλλογής του Μουσείου «Albert-Kahn», η οποία περιλαμβάνεται στο λεύκωμα «Thessalonique 1913-1918 Οι τύχες των Βαλκανίων», της Έκθεσης που οργανώθηκε από το Μουσείο Μπενάκη το 2001.

Αλέξανδρος Σαββόπουλος

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid02oRndorf9dchAtc5TxoXC97nm3pV6qYN89XXTP8qaL4WMcYzK8kUKtSbYVypmKv5Hl

Στο τέλος της ανηφόρας διακρίνονται τα σπίτια του Γενί Ντελίκ, δίπλα από τα τείχη, με τον Πύργο του Μανουήλ στο βάθος αριστερά.

Στο βάθος της ανηφόρας διακρίνονται τα σπίτια του Γενί Ντελίκ. Aυτοχρωμική φωτογραφία της συλλογής του Μουσείου «Albert-Kahn» γύρω στο 1918, η οποία περιλαμβάνεται στο λεύκωμα «Thessalonique 1913-1918 Οι τύχες των Βαλκανίων», της Έκθεσης που οργανώθηκε από το Μουσείο Μπενάκη το 2001.

Νηματουργείο Σαΐας/Σίντες στη παραλία της Θεσσαλονίκης, γύρω στο 1916-1917

Νίκανδρος Καστανίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0ko1AjYgcGonKSU5RrWvGAzb9nhrnTVp5jkTuaLeCvqeiWDtsvYcrxT7VzG4TmRVsl

Στέφανος Αϊβαζής: Το κοντινότερο του εργοστασίου σε φωτο 1916 υποδοχή Βενιζέλου.

Πολλές είναι οι φωτογραφίες περιμετρικά του εμβληματικού Alaca Imaret στην οδό Γαλιλαίου, στη σημερινή Πλατεία Δημητρίων. Δύο επιπλέον σε λήψη του René Bénézech το 1917 σύμφωνα με την πηγή. “Το μνημείο ανακαινίστηκε και στερεώθηκε με τη φροντίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης. Σήμερα το Αλατζά Ιμαρέτ βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση και χρησιμεύει ως εκθεσιακός χώρος στον οποίο λαμβάνουν χώρα διάφορες εκδηλώσεις και περιοδικές εκθέσεις. ” [Wikipedia]

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid037cKZc423oiavvBaMkMbuC3KGCqV4LQTqor4eF4eFdRQ8v6W7TqEdSqqV1T5D61eol

Στάθης Ασλανίδης

Λήψη ΒΑ από την οδό Γαλιλαίου. Πηγή: https://collections.quaibranly.fr/ N° de gestion : PF0054321 Photographe : René Bénézech (1883 – 1945)

Description “Fillette.” Région : “Salonique.” : titre et description provenant du cahier d'inventaire de la photothèque du Musée de l'Homme. Portrait de face en pied d'une petite fille derrière des grilles.

Περιγραφή “Κορίτσι.” Περιοχή: “Σαλονίκη”. Τίτλος και περιγραφή από το βιβλίο απογραφής της φωτογραφικής βιβλιοθήκης του Musée de l'Homme. Ολόσωμο μετωπικό πορτρέτο ενός μικρού κοριτσιού πίσω από κάγκελα. [Μετάφραση: DeepL]

Λήψη μπροστά στη φιάλη της πλατείας.

Πηγή: https://collections.quaibranly.fr/ N° de gestion : PF0054328 Photographe : René Bénézech (1883 – 1945)

Description “Groupe d'enfants.” Région : “Salonique.” : titre et description provenant du cahier d'inventaire de la photothèque du Musée de l'Homme. Portrait d'un groupe d'enfants devant une fontaine.

Περιγραφή “Ομάδα παιδιών.” Περιοχή: “Σαλονίκη”. Τίτλος και περιγραφή από το βιβλίο απογραφής της φωτογραφικής βιβλιοθήκης του Musée de l'Homme. Πορτρέτο μιας ομάδας παιδιών μπροστά από ένα σιντριβάνι. [Μετάφραση: DeepL]

Το ίδιο παραπονεμένο μουτράκι.

Η κατοικία στην οδό Αλ.Παπαδοπούλου 69, που δεν υπάρχει σήμερα (φώτο Πλάτων Κλεανθίδης, 1982), βρισκόταν κοντά στο Τσινάρι, απέναντι από την κρήνη (https://archive.saloni.ca/1210) που μέρος της σώζεται μέχρι σήμερα στη διασταύρωση της οδού Αλ. Παπαδοπούλου με την οδό Ρακτιβάν. Η διώροφη κατοικία με χαρακτηριστική τυπολογία μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, τοποθετείται χρονολογικά στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αφού εμφανίζεται σε φωτογραφίες των αρχών του 20ου αιώνα (https://archive.saloni.ca/482). Ιδιαίτερο γνώρισμα της κατοικίας αποτελούσε το σχετικά ογκώδες σαχνισί με 8 κοιλόκυρτα φουρούσια που κάλυπτε όλη την πρόσοψη του κτηρίου. Έτσι, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα το σαχνισί πρόσφερε τη σκιά του σ’ αυτούς που πήγαιναν στη βρύση για νερό, αντίθετα στα τέλη του 20ου αιώνα το σαχνισί αποτελούσε εμπόδιο στην κυκλοφορία των μεγάλων οχημάτων

Πλάτων Κλεανθίδης

Facebook: https://www.facebook.com/thessalonikilostcity/posts/pfbid0ZGXcb1x7ixSQhtapizJrxTEx18QUyS9hQdzqqteBB2MSiUyEMHzop3U6jQcCTN6Vl