Ομαδα ερευνας για την παλια Θεσσαλονικη
Από το ξενοδοχείο Αστόρια, κατοχική λήψη με την μεσοπολεμική Αγ. Σοφίας από το ύψος της Τσιμισκή και πάνω. Αριστερά οι στέγες από το σπίτι Νικ. Δαρβέρη που είχαμε δει εδώ: https://archive.saloni.ca/609, αμέσως μετά το Διονύσια μέχρι τον τρούλο του σπιτιού στη γωνία Ερμού με Αγ. Σοφίας.
Από τον ίδιο δημοπράτη και το Αστόρια την ίδια εποχή.
H Πλατεία Φραγκάκη με την ανθρώπινη ακόμη διαμόρφωσή της. Για καλύτερο προσανατολισμό, διακρίνονται στο βάθος δεξιά ο Πύργος του Μανουήλ και μια χαρακτηριστική οικία της οθωμανικής περιόδου, η οποία διατηρείται ακόμη και σήμερα στην άκρη των σκαλοπατιών της οδού Γ. Παπαδόπουλου. Οι Συκιές, τότε ακόμη κοινότητα, πλήγηκαν με πολύνεκρες ανθρώπινες απώλειες κατά τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς τον Δεκέμβριο του 1943. Η φωτογραφία, από δικτυακή δημοπρασία, αναρτημένη από τον Μιλτ. Δημητριάδη στην ομάδα “WWII History in Greece”.
Αλέξανδρος Σαββόπουλος
Συκιές δεκαετία 1950. Στο βάθος της οδού Μ. Καραολή διακρίνεται η πλατεία Φραγκάκη. Η φωτογραφία, περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Κ. Νίγδελη “Συκιές η Εκτός των Τειχών Άνω Πόλη”.
Το ίδιο σημείο σήμερα.
Ένα παράδοξο θέαμα στην πλατεία Ελευθερίας. Ένα βαγόνι του τραμ στο πεζοδρόμιο ; “Μη χειρότερα” γράφει ο συντάκτης της εφημερίδας “Αλήθεια” το 1908.
Οι ερμηνείες πολλές. Κάποιοι σκέφτονται ότι πρόκειται για ορνιθοπωλείο, άλλοι νομίζουν ότι η Εταιρεία Τροχιοδρόμων έχοντας φιλοζωϊκές ευαισθησίες έστησε μια κιβωτό για την προστασία των πτηνών τον επερχόμενο βαρύ χειμώνα. Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα. Απάντηση τελικά στο ερώτημα δίνεται από έναν υπάλληλο της εταιρείας για τη χρήση της ως σταθμός – στάση επιβατών.
Στάθης Ασλανίδης
Τίτλος: Souvenir de Salonique Vue du quai et Place de la Liberte
Πηγή:
https://www.nli.org.il/he/archives/NNL_ARCHIVE_AL997009634978605171/NLI?fbclid=IwAR1uYDrtu78zvwm2fuRMOha8FL7EGUtf0WotoCoyZGhQp7tvMqqUKs9pBik
Ο Θόδωρος Νάτσινας είχε αναρτήσει μια σχετική φωτογραφία του 1971 εδώ: https://archive.saloni.ca/89 Δίνεται έτσι η ευκαιρία να δούμε το ίδιο κτίριο, το 1928 [από το βιβλίο “Η Πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη” της Ε. Γκαλά-Γεωργιλά κ.ά. (Θεσ/νίκη, 2008), σελ. 127]. Το κτίριο αυτό κτίστηκε το 1925. Ήταν του Α.Δ. Στούντα και το είχαν αναλάβει οι πολιτικοί μηχανικοί Δ. Φυλλίζης και Τρ. Νάτσης [στο ίδιο, σελ. 156].
Νίκανδρος Καστανίδης
Σχόλιο του Γιώργου Μιχαηλίδη: Σιούντα όχι Στούντα, παππού μου και άλλων αδελφών και εξαδέλφων, από το Κρούσοβο. Διαμοιράστηκε σε πολλά κληρονομικά μερίδια (Θεσσαλονίκη, Βουκουρέστι, Βελιγράδι), δόθηκε αντιπαροχή κάπου το '67 ίσως, με κάθε κληρονόμο να παίρνει 1-2 γραφεία Τα καταστήματα τους ήταν στην Αγίου Μηνά.
Ανοίγοντας το παράθυρο, ο μιναρές του Αγίου Δημητρίου.
Σε ένα από τα σπίτια στο νότιο πεζοδρόμιο, κάτω από την εκκλησία, που είχαμε την ευκαιρία να δούμε σε δύο αναρτήσεις: https://archive.saloni.ca/2199 https://archive.saloni.ca/1881
Μπροστά στον ναό των Ταξιαρχών, κατά την Κατοχή σε λήψη του Erich Rinka, ενός ουμανιστή Γερμανού στρατιώτη που βρέθηκε στην πόλη μας τα τελευταία χρόνια της Κατοχής. Από το αρχείο του φωτογράφου που βρίσκεται στην Deutsche Fotothek
Άλλες λήψεις του ιερού Ναού εδώ: https://archive.saloni.ca/1105 https://archive.saloni.ca/1061 https://archive.saloni.ca/431
Ο Erich Rinka υπηρέτησε στην 999η Μεραρχία (Strafdivision 999), την Μεραρχία των ανεπιθύμητων των οποίων η θητεία ήταν περισσότερο έκτιση ποινής για ενέργειες κατά του καθεστώτος. Οι φωτογραφίες του Rinka δεν έχουν καμία σχέση με τις “τουριστικές” λήψεις άλλων Γερμανών στρατιωτών.
Περισσότερο θυμίζουν στην αντίληψη και την ευαισθησία τον Joseph Pigassou του οποίου απόσπασμα λήψης από την ίδια εκκλησία βλέπουμε εδώ (από την φωτογραφία με τον κωδικό 046). Πριν 25 χρόνια βέβαια ο ναός των Ταξιαρχών είχε τις ελληνικές σημαίες στα μπαλκόνια του.
Οικία Ζυμαράκη
Στην περιοχή του Ντεπώ βρίσκεται η κατοικία του δικηγόρου Κων/νου Ζυμαράκη, διώροφο κτίσμα στην γωνία Λογοθέτου 1 με Κομοτηνής, απέναντι από τα Κονιορδέικα. Κτίστηκε το 1922 και στη διάρκεια της ζωής της υπέστη κάποιες μετατροπές. Όπως μαθαίνουμε από την μελέτη για την αποκατάστασή της των Ακριτίδου, Αργυράκη, Βιτούλα, Βλαχοδήμου, Βλαχοπούλου, Ηλιάδου, Λιόλιου,Παράσχου και Παναγιωτά που σύνοψή της βρίσκεται αναρτημένη εδώ: http://library.tee.gr/digital/m2301_2400/m2394/m2394_vitoula.pdf?fbclid=IwAR2F7WShrmPRwxuwt-NFDC273LQXoHts8eyW-bK8edHmjwsFn0D2bb4jdkc η βίλα κληροδοτήθηκε από τον Ζυμαράκη στο 424 ΓΣΝ και το 2002 χαρακτηρίστηκε διατηρητέα.
Λήψη Θωμά Νεδέλκου από την πλευρά της οδού Απόδημου Ελληνισμού, προς την οποία εκτείνεται η αυλή της βίλας.
Λήψη Θωμά Νεδέλκου
Λήψη Θωμά Νεδέλκου από την πλευρά της Λογοθέτου
Λήψη Θωμά Νεδέλκου
Λήψη Θωμά Νεδέλκου στην γωνία Λογοθέτου και Κομοτηνής
Λήψη Στέφανου Πασβάντη
Λήψη Στέφανου Πασβάντη
Λήψη Στέφανου Πασβάντη από την Κομοτηνής
Πριν από λίγο καιρό είχαμε δει τον φούρνο Μπογδάνου στην Καμάρα. Σήμερα θα δούμε το σπίτι που έμενε, στην Θεμ. Σοφούλη 27, με την τωρινή αρίθμηση. Η αναφορά του Τομανά στον Νίκο Μπογδάνο: “Ο κυρ Νίκος Μπογδάνος ήταν χονδρούλης, φαλακρός και ωραιοπαθής (χτένιζε προς τα πάνω τα λιγοστά μαλλιά του, για να κρύβει την φαλάκρα του). Άνθρωπος πονετικός, έδινε δωρεάν ψωμί στους άνεργους οικογενειάρχες της γειτονιάς και παπούτσια Χριστούγεννα και Πάσχα στα ξυπόλητα παιδιά του συνοικισμού της Αγίας Φωτεινής.
Μετά την Κατοχή, ο Μπογδάνος, όπως και πολλοί άλλοι ευσυνείδητοι επαγγελματίες, δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στις “μοντέρνες” συνθήκες της αγοράς, έπαψε να είναι οικονομικός παράγων κι έκλεισε τον φούρνο του. Αποτραβήχτηκε στο σπίτι του στην οδό Θεμιστοκλέους Σοφούλη κι εκεί έπινε κάθε βράδυ τα ουζάκια του μαζί με τους ψαράδες της γειτονιάς, μαζί με τον κοσμάκη, που τόσο τον είχε συμπονέσει. Μα κι οι απλοί άνθρωποι δεν τον λησμόνησαν. Ακόμα σήμερα, ύστερα από μισόν αιώνα, η στάση των λεωφορείων μπροστά στο σπίτι του λέγεται “στάση Μπογδάνου”.
Από το βιβλίο του “Δρόμοι και γειτονιες της Θεσσαλονίκης μεχρι το 1944”
Το σπίτι του Μπογδάνου στην Σοφούλη, σε ανάρτηση Βασίλη Πλαστήρα από το βιβλίο “Η Αρχιτεκτονική μιας εκατονταετίας” του Βασίλη Κολώνα.
Λήψη από την Λογοθέτου με το σπίτι του Μπογδάνου αριστερά.
Σχόλιο Βασίλη Πλαστήρα: 1949 H οδός Λογοθέτου ( τότε …χωράφι… ) Αριστερά διακρίνεται η καμινάδα του Αλευρόμυλου ΑΛΛΑΤΙΝΗ, μετά επί της σημερινής οδού Σοφούλη η οικοδομή που είχε τον φούρνο του Ν. Μπογδάνου και μετά το σπίτι του. Ο φούρνος αργότερα είχε είσοδο από κάθετο στην Σοφούλη ακάλυπτο, που με μονοπάτι έβγαζε στην Παρνασσού, μέσω άχτιστου οικοπέδου! Στον φούρνο του Ν.Μπογδάνου εγκαταστάθηκε αργότερα το παντοπωλείο Αδαμπα. Δεξιά και αριστερά της οδού Λογοθέτου διακρίνονται οι οδοί Παρνασσού και Πλούτωνος.
Στην Παρνασσού και Λογοθέτου 17 ήταν η κατοικία του μηχανικού Ι. Ζαχαριάδη, και στη συνέχεια στη Λογοθέτου 19 και Πλούτωνος γωνία, η κατοικία του καθηγητή της Γλωσσολογίας στο Α.Π.Θ Νικ. Ανδριώτη.
Η οικία Μπογδάνου Θεμ. Σοφούλη 27 σήμερα, την δεκαετία του 1950, μόλις διακρίνεται αριστερά. Δίπλα σ αυτές οι οικίες Γ. και Ν. Τσατάλα, σήμερα Σοφούλη 29-31. Από ανάρτηση της κ. Τσατάλα στις ΠΦΘ.
Μια αναφορά στην στάση Μπογδάνου επί της Σοφούλη
Από το βιβλίο του Ηλία Πετρόπουλου, Old Salonica.
O Γάλλος στρατηγός Διοικητής της Στρατιάς της Ανατολής Μωρίς Σαράιγ εξέρχεται της έπαυλης Μοδιάνο, έχοντας υποβάλει τα σέβη του στον πρωθυπουργό της προσωρινής κυβέρνησης Ελευθέριο Βενιζέλο. Η έπαυλη γνωστή και ως Κυβερνείο, το διάστημα 1916-17 αποτελούσε την έδρα της Κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης (βλ. περισσότερα https://archive.saloni.ca/1535 και https://archive.saloni.ca/549). Σήμερα στο κτήριο στην Βασιλίσσης Όλγας 68, στεγάζεται το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας Θράκης. Φωτογραφία του Paul Dubray από τα ψηφιακά αρχεία του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού https://www.pop.culture.gouv.fr/
Καλή χρονιά, υγεία και ευτυχία!
Η έπαυλη Μοδιάνο ως Βασιλικό ανάκτορο του Κωνσταντίνου Α', σε φωτοκάρτα, από τις “Ψηφιοποιημένες συλλογές ΕΛΙΑ” http://eliaserver.elia.org.gr:8080/